9 مهر لغایت 9 آبان ماه؛ پویش ملی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان/از حقایقی در مورد سرطان پستان تا درمان

سلامت زنان و به ویژه مادران از مفاهیم زیر بنایی در توسعه جوامع است. زنان حدود نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و نه تنها مسئول سلامت خود هستند بلکه بیشترین مراقبت‌ها را برای بهداشت خانواده انجام می‌دهند.

 

امروزه یکی از عوامل نگران‌کننده در سلامتی زنان، سرطان پستان است. سرطان پستان بیماری است که در آن، سلول‌های بدخیم در بافت پستان ایجاد می‌شوند. در اکثر کشورهای دنیا سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در زنان است. در ایران نیز این بیماری در صدر سرطان‌های زنان قرار دارد و بروز آن در حال افزایش است.

 

حقایق کلیدی:

- سرطان سینه باعث مرگ 670 هزار نفر در جهان در سال 2022 شد.

- تقریباً نیمی از سرطان‌های سینه در زنانی اتفاق می‌افتد که هیچ عامل خطر خاصی به جز جنس و سن ندارند.

- سرطان سینه شایع ترین سرطان در زنان در 157 کشور از 185 کشور در سال 2022 بود.

- سرطان سینه در همه کشورهای جهان رخ می دهد.

- تقریباً 0.5 تا 1 درصد از سرطان های سینه در مردان رخ می دهد.

 

نمای کلی:

سرطان سینه بیماری است که در آن سلول‌های غیرطبیعی سینه خارج از کنترل رشد می‌کنند و تومور ایجاد می‌کنند. در صورت عدم کنترل، تومورها می توانند در سراسر بدن پخش شوند و کشنده شوند.

سلول های سرطان سینه در داخل مجاری شیر و یا لوبول های تولید کننده شیر پستان شروع می شوند. اولیه ترین شکل (درجا) تهدید کننده زندگی نیست و در مراحل اولیه قابل تشخیص است. سلول های سرطانی می توانند به بافت سینه مجاور گسترش یابند (تهاجم). این باعث ایجاد تومورهایی می شود که باعث ایجاد توده یا ضخیم شدن می شوند.

سرطان های مهاجم می توانند به غدد لنفاوی مجاور یا سایر اندام ها گسترش یابند (متاستاز). متاستاز می تواند تهدید کننده زندگی و کشنده باشد.

درمان بر اساس فرد، نوع سرطان و گسترش آن است. درمان، ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و دارو است.

 

دامنه مشکل:

در سال 2022، 2 میلیون و 300 هزار زن مبتلا به سرطان سینه تشخیص داده شدند و 670 هزار نفر در سراسر جهان جان خود را از دست دادند. سرطان سینه در هر کشوری از جهان در زنان در هر سنی پس از بلوغ اتفاق می‌افتد، اما با افزایش نرخ در سنین بالاتر. 

 

چه کسانی در معرض خطر هستند؟

جنسیت زن، قوی ترین عامل خطر سرطان سینه است. تقریباً 99 درصد از سرطان‌های سینه در زنان و 0.5 تا 1 درصد سرطان‌های سینه در مردان رخ می‌دهد. درمان سرطان سینه در مردان از همان اصول مدیریتی برای زنان پیروی می کند.

برخی از عوامل،  خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهند از جمله افزایش سن، چاقی، مصرف الکل، سابقه خانوادگی سرطان سینه، سابقه قرار گرفتن در معرض اشعه، سابقه باروری (مانند سن شروع قاعدگی و سن در اولین بارداری)، مصرف دخانیات و هورمون درمانی پس از یائسگی.

تقریباً نیمی از سرطان‌های سینه در زنانی ایجاد می‌شود که هیچ عامل خطر قابل شناسایی دیگری به جز جنسیت (زن) و سن (بیش از 40 سال) ندارند.

 

سابقه خانوادگی سرطان سینه خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد، اما در اکثر زنانی که سرطان سینه تشخیص داده می شود، سابقه خانوادگی شناخته شده ای از این بیماری ندارند. فقدان سابقه خانوادگی شناخته شده لزوماً به این معنی نیست که یک زن در معرض خطر کمتری قرار دارد.

 

علائم و نشانه ها:

در اکثر مردم وقتی سرطان  در مراحل اولیه است، هیچ علامتی را تجربه نمی کنند، بنابراین تشخیص زودهنگام اهمیت دارد.

سرطان سینه می تواند ترکیبی از علائم را داشته باشد، به خصوص زمانی که پیشرفته تر باشد.

علائم سرطان سینه می تواند شامل موارد زیر باشد:

- توده یا ضخیم شدن سینه، اغلب بدون درد

- تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر سینه

- گودی، قرمزی، فرورفتگی یا سایر تغییرات در پوست

- تغییر در ظاهر نوک پستان یا پوست اطراف نوک پستان

- ترشح مایع غیر طبیعی یا خونی از نوک پستان

 

روش های تشخیص سرطان پستان : - آزمایش معاینه پستان توسط خود فرد - معاینه پستان توسط ماما یا پزشک- ماموگرافی- سونوگرافی پستان  - MRI 

نکات مهم:

- افراد مبتلا به توده غیرطبیعی سینه باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشند، حتی اگر این توده درد نداشته باشد.

- اکثر توده های سینه سرطانی نیستند. توده‌های سرطانی پستان زمانی که کوچک هستند و به غدد لنفاوی مجاور سرایت نکرده‌اند، با موفقیت درمان می‌شوند.

- سرطان سینه ممکن است به نواحی دیگر بدن سرایت کند و علائم دیگری را ایجاد کند.

- اغلب، شایع‌ترین محل انتشار و اولین محل قابل تشخیص، در غدد لنفاوی زیر بازو است، اگرچه ممکن است غدد لنفاوی حامل سرطان وجود داشته باشد که قابل احساس نباشد.

- با گذشت زمان، سلول های سرطانی ممکن است به سایر اندام ها از جمله ریه ها، کبد، مغز و استخوان ها گسترش یابند. هنگامی که آنها به این مکان ها می رسند، علائم جدید مرتبط با سرطان مانند درد استخوان یا سردرد ممکن است ظاهر شوند.

 

درمان:

درمان سرطان سینه بستگی به نوع فرعی سرطان و میزان گسترش آن در خارج از پستان به غدد لنفاوی (مرحله دوم یا سوم) یا سایر نقاط بدن (مرحله چهارم) دارد.

پزشکان برای به حداقل رساندن احتمال بازگشت سرطان (عود) درمان ها را ترکیب می کنند. این موارد عبارتند از:

- جراحی برای برداشتن تومور سینه

- پرتودرمانی برای کاهش خطر عود در پستان و بافت های اطراف

- داروهایی برای از بین بردن سلول های سرطانی و جلوگیری از انتشار، از جمله درمان های هورمونی، شیمی درمانی یا درمان های بیولوژیکی هدفمند.